مقدمه
همانطور که همه ما میدانیم هر وب سایت یا پورتال سازمانی حداقل یک دامنه و یک فضای اشتراکی هاست نیاز خواهد داشت. این فضا ممکن است توسط یک شرکت هاستینگ ارائه شده باشد. مسائلی همچون، سرعت، امنیت، آپتایم، بکاپ و ... اصلی ترین مواردی هستند که یک پورتال هوشمند سازمانی میبایست از آنها بهرهمند باشد.
نکات فنی
آشنایی با اصطلاحات فنی شرکتهای هاستینگ به ما در تعامل و گفتگوی با آنها، کمک میکند. همچنین موجب این خواهد شد که کارشناسان فنی بهتر بتوانند خدمات پشتیبانی و هاستینگ را ارائه دهند. در اینجا قصد داریم با برخی از این اصطلاحات آشنا شویم.
دیتاسنتر - datacenter
همانطور که میدانیم در فضای اینترنت همه اطلاعات درون سرورها ذخیره میشوند. این سرورها در نقاط مختلف دنیا قرار دارند. دیتاسنتر یا همان مرکز داده فضایی است که سرورها در آنجا نگهداری میشوند. امنیت، تهویه مناسب و درجه هوا، مواردی است که دیتاسنترها برای سرورهای خود همیشه در نظر میگیرند. برای اینکه بتوانیم بهتر این موضوع را توضیح دهیم یک مثال میزنیم. به تصویر زیر دقت کنید.
یک ساختمان یا یک اتاق بزرگ را در نظر بگیرید (این یک دیتاسنتر هست)، داخل این اتاق چندین رک خواهید دید که هر کدام با توجه به اندازه و قابلیتهای خود، تعدادی سرور را در خود جای میدهند. هر سرور ممکن است هزار سایت را در خود جای داده باشد. حال تصور کنید که یک دیتاسنتر پر شده از رک، حتی اگر یک اتاق هم باشد، چه حجم عظیمی از اطلاعات را درون خود جای داده است.
مفهوم dns و ip
همانطور که بیان شد، اینترنت تشکیل شده از سرورهای مختلف در سراسر دنیا. حال سوال اینجاست که به چه شکلی به یکدیگر متصل میشوند؟ IP یا همان internet protocol باعث اتصال سرورها به یکدیگر میشود. به عبارت دیگر، اگر IP وجود نداشته باشد ما قادر به دیدن هیچ وب سایتی نیستیم. شاید بپرسید پس چگونه سایتها صرفا با یک اسم (دامنه) دیده میشوند؟
پاسخ این است که خود دامنهها نیز از طریق dns یا همان domain name system به IPها متصل میشوند. پس میتوان گفت که وظیفه dns ارتباط برقرار کردن بین IP و domain را به عهده میگیرد. هرگاه یک هاست از شرکتی تهیه کنیم مطمئنا dnsهای آن هاست به ما داده شده و با وارد کردن آنها در کنترل پنل دامنه، میتوانیم دامنه را به هاست متصل کنیم.
نسخه پشتیبان - Backup
همه ما میدانیم که از دیتاسنتر مراقبت ویژه ای میشود. شرکتهای هاستینگ نیز برای بکاپ برنامه ریزیهای گسترده ای دارند. اما خودمان نیز میبایست به نسخه پشتیبان اهمیت دهیم. این نسخه Backup نامیده میشود و معمولا مطابق بازههای زمانی خاص، مثلا هر روز یا هر هفته، تهیه میشود. بدین صورت ریسک از بین رفتن اطلاعات به کوچکترین حد ممکن خواهد رسید.
انواع هاست
همه سرورهای دنیا دقیقا مشابه کامپیوترهای شخصی و دستگاههای هوشمند، قابلیت نصب سیستم عامل را دارند. اما ذکر این نکته ضروری است که نسخهها و امکانات سیستم عاملها روی سرور در مقایسه با نسخههای دسکتاپی، متفاوت میباشد. همچنین مدیریت سرورها برخلاف سیستمهای دسکتاپی، بیشتر از راه دور و به صورت remote انجام میشود.
هاست ویندوز
برای نصب سیستم عامل روی سرور، ابتدا میبایست پلتفرم آنرا انتخاب کنیم. ویندوز یک سیستم عامل قدرتمند است که تقریبا از تمامی زبانهای برنامه نویسی تحت وب مانند php – python – JAVA- ASP.NET پشتیبانی میکند. همچنین نصب NodeJS به سهولت قابل انجام میباشد. البته برای نرم افزارهای تحت python و php هاست لینوکس راهکار مناسبتری خواهد بود.
هاست لینوکس
لینوکس نوع دیگری از پلتفرم سیستم عامل که روی سرورها نصب میشوند (و طبیعتا از آن سرورها میتوان هاستهای زیادی نیز ایجاد کرد). لینوکس یک سیستمعامل رایگان و open source میباشد. این سیستم عامل شامل توزیعهای انتشار یافته زیادی است که اغلب آنها به صورت رایگان ارائه میشوند. به طور کل سرعت در هاست لینوکس بالاتر و قیمت آن نیز کمتر هست.
حتما بخوانید: میز خدمت الکترونیکی چیست؟
افزون بر این، تمامی زبانهای برنامه نویسی تحت وب به همراه نسخههای جدید ASP.NET قابلیت نصب در این سیستم عامل را دارند. تقریبا تمامی ابرکامپیوترهای دنیا از این سیستمعامل استفاده میکنند و درصد استفاده از هاست لینوکس در دنیا به نسبت هاست ویندوز بسیار بالاتر میباشد.
محل هاست
در خصوص دیتاسنترها صحبت کردیم. اینکه یک سرور چه سیستمعاملی خواهد داشت را بررسی کردیم. اما شاید سوالی برای شما مطرح شده باشد که آیا محل دیتاسنتر اهمیت دارد؟ باید بگویئم این موضوع تا حدی به نوع فعالیت ما و حجم مخاطبان و محل فیزیکی مخاطبان ما دارد. البته باید این را بگوئیم که به طور کل بهتر است محل دیتاسنتر تحت هر شرایطی به مخاطبان و کاربران وب سایت نزدیک باشد تا سرعت نیز افزایش یابد اما این موضوع برخی اوقات اهمیت خیلی بالاتری دارد که به آن میپردازیم.
فرض کنید که مدیر یک وب سایت شرکتی هستیم که یک سیستم بلاگ ساده داره. این وب سایت صرفا چند محصول غیرآنلاین را ارائه میکند و هدف خاصی برای فعالیت در سایت نداشته و عمده فعالیت خود را به شبکههای اجتماعی معطوف کرده است. بدیهی است که حتی همین وب سایت هم اگر هاستی داشته باشد که دیتاسنتر آن نزدیک به کاربران خود باشد بهتر هست.
اما این موضوع بسیار برای یک پورتال سازمانی که مثلا برای یک وزارت خانه و یا یک شهرداری میباشد، اهمیت بسیار بالاتری خواهد داشت. مثال دیگر یک پورتال فروشگاهی است که کاربران زیادی داشته و نزدیک بودن سرور به کاربران پورتال بسیار مهم است. فاصله نزدیک client به server باعث افزایش سرعت load خواهد شد.
هاست داخل ایران
هاستینگها خدمات فروش هاست خود به اقسام مختلف تقسیم بندی میکنند. یکی از این ملاکهای تقسیم بندی، داخل یا خارج بودن محل سرور از کشور ایران میباشد. برای مثال هاست هایی که محل آنها داخل کشور هستند را هاست ایران میگویند. مزیت هاست ایران به نسبت هاست خارج از ایران، نزدیکی به کاربر درخواست کننده میباشد. همچنین نکته دیگر آن، داخل بودن اطلاعات وب سایت و یا هر پورتال سازمانی میباشد. این موضوع میتواند برای سازمانهای دولتی اهمیت ویژه ای داشته باشد.
هاست خارج از ایران
هاست خارج از کشور ایران نیز توسط هاستینگهای ایرانی به فروش میرسد. اگر بخواهیم مزیت آنرا بیان کنیم، کیفیت خدمات میباشد. به طور کل خدمات دیتاسنترهای خارجی از نظر امنیت و کیفیت سختافزاز، از نمونههای داخل کشور بهتر و قیمت آن نیز کمتر است. اما به هر حال محل سرور که معمولا اروپا و یا آمریکا هست، فاصله زیادی با کشور ایران داشته و این مقوله در برخی موارد پیامدهایی را به دنبال خواهد داشت.
شبکه توزیع محتوا - CDN
فرض کنید یک فروشگاه آنلاین چند ملیتی دارید که قرار است در نقاط مختلف دنیا مانند وب سایت آمازون فروش داشته باشد. با این اوصاف دیگر نمی توانیم اطمینان دهیم که بازدیدکنندگان در کشور خاصی هستند. از طرفی به جهت افزایش سرعت و سهولت استفاده از پورتال توسط کاربر، میخواهیم محل سرور به بازدیدکننده حتی المقدور نزدیک باشد.
حتما بخوانید: تولید و توسعه پورتال سازمانی
در این شرایط است که میتوانیم از شبکه توزیع محتوا یا همان Content delivery network استفاده کنیم. در واقع CDNها اطلاعات یک پورتال سازمانی یا هر وب سایت مدنظر را در دیتاسنترهای مختلف دنیا که در مکانهای مختلف قرار دارند آپلود میکنند. بدین صورت کاربر از هرکجای دنیا که وارد پورتال شود، درخواست او به نزدیک ترین دیتاسنتر ارسال میشود.
آشنایی با وب سایتهای خارجی ارائه دهنده
یکی از اصلی ترین ابزارهای شناخته شده و مفید در خصوص شبکه توزیع محتوا، Cloudflare میباشد. این شرکت این امکان را فراهم کرده است که هم به صورت رایگان (با خدمات محدودتر) و هم به صورت پریمیوم (طبیعتا با خدمات کاملتر)، از آن استفاده کنیم. همچنین ابزارهای دیگری همچون Cloudfront و MaxCDN نیز خدماتی از این دست را ارائه میکنند.
آشنایی با ابزار Arvancloud
در خصوص CDN صحبت کردیم. اما هنوز یک مسئله مهم دیگر باقی مانده است. کشور ایران جز 20 کشور بزرگ دنیا است و یکی از کشورهای بزرگ دنیا به حساب میآید. حتی اگر سرور داخل کشور باشد نیز در برخی از پروژهها که حجم بازدید از پورتال سازمانی و یا پورتال فروشگاهی خیلی بالا هست و میبایست پا را فراتر گذاشته و به فکر یک CDN داخلی باشیم. Arvancloud یک CDN ایرانی است که به کمک آن میتوانید اطلاعات سایت خود را در استانهای مختلف کشور آپلود کنید.
بدین صورت اگر شخصی از شهر بوشهر پورتال سازمانی را مشاهده کند، دیگر request آن تا تهران نخواهد آمد و اطلاعات را میتواند به عنوان مثال از دیتاسنتر شیراز مشاهده کند. این مقوله باعث نزدیک شدن سرور به کاربر درخواست دهنده میشود و افزایش سرعت را در پی خواهد داشت. استفاده از این راهکار در پورتال سازمانهای دولتی نیز میتواند راهکاری اصولی و ثمربخش باشد.
پلن هاست براساس فضای هاست، پهنای باند، سرویس ایمیل، میزان بازدید، تعداد دیتابیس و حجم آن و مواردی از این دست تعیین میشود. شرکتهای هاستینگ برای اینکه بتوانند راحتتر محصولات خود را به فروش برسانند، در یک سرور مجازی هاستهای متفاوت با ظرفیتهای متفاوت را ایجاد میکند. این هاستهای اشتراکی مانند یک اکانت، دارای نام کاربری و رمز عبور به همراه یک کنترل پنل برای مدیریت آن میباشد. کاربر بعد از خرید هاست میتواند خودش اقدام به نصب وب سایت خود کرده و یا آنرا در اختیار شرکت تولید کننده نرم افزار تحت وب قرار دهد تا آنها فرآیند برنامه نویسی تحت وب را آغاز کنند.
این مقوله از پورتال سازمانی مستثنی نیست. یک پورتال سازمانی هم طبیعتا نیاز به پلنهای متفاوتی از هاست خواهد بود. پلن هاستینگ پورتال به تناسب درخواست و نیاز مشتری انجام میپذیرد. یک پورتال سازمانی که دارای محتوای زیادی است طبیعتا فضای هاست بیشتری را نیاز دارد. برخلاف آن، ممکن است یک سازمان خیلی نیازی به تولید محتوا و آپلود تصاویر نیاز نداشته باشد و هاست کمتری را مطالبه کند.
البته این موضوع بعید است! بدیهی است که هر سازمان و شرکتی قطعا نیاز به تولید محتوا و یک فضای اولیه ای خواهد داشت. اما این موضوع برای هر سازمان یا شرکتی، متفاوت است. ممکن است به عنوان مثال، پورتال وزارت نیرو برنامه گسترده ای به فرهنگ سازی استفاده از انرژیهای نو به همراه فرهنگ سازی در زمینه کاهش مصرف آب و برق داشته باشد.
ویژگیهای یک هاست خوب در پورتال سازمانی
سازمانهای بزرگ و کوچک، شرکتهای خصوصی و دولتی، همگی نیاز به یک هاست با کیفیت خواهند داشت. اما یک هاست مناسب برای پورتال سازمانی چه ویژگی هایی دارد؟ یکی از ویژگیهای آن آپتایم یا بالا بودن همیشگی سرور میباشد. همانطور که میدانیم سرورها 24 ساعته کار میکنند و هیچگاه خاموش نمی شوند. اگر سروری خاموش شود به آن معناست که هر پورتال یا وب سایتی که روی آن نصب شده باشد، دیگر مشاهده نخواهد شد.
موضوع دیگری که اهمیت دارد، پهنای باند یا همان Bandwidth میباشد. البته نمی خواهیم بگوئیم که هرچه بیشتر باشد بهتر است. مقادیری همچون پهنای باند، فضای هاست، دیتابیس و ... باعث تعیین قیمت یک هاست میشوند. بنابراین میبایست پلن هاست را متناسب با نیاز خود انتخاب نمائیم. مسئله ای که نباید آنرا فراموش کنیم بحث امنیت میباشد. صرفنظر از همه مطالب بیان شده، هر هاستی که انتخاب میکنیم میبایست نکات امنیتی را به خوبی رعایت کرده باشد.
ابزارهای مناسب برای بررسی هاست
فرض کنید مدیر یک پورتال هستیم و یا حداقل بخشی از مسئولیت آنرا در یک سازمان یا شرکتی به ما سپرده اند. بهتر است با برخی از ابزارها آشنا بوده و از آنها برای مدیریت یک پورتال سازمانی نهایت استفاده را ببریم. با برخی از آنها در اینجا آشنا میشویم.
ابزار whois برای نمایش وضعیت دامنه: با استفاده از این ابزار میتوانیم وضعیت کلی دامنه را مشاهده کنیم. مالیکیت، تاریخ ثبت، تاریخ انقضا و تغییر در دامنه، وضعیت dnsهای اعمال شده، ایمیل مالک دامنه و ... همگی با این ابزار قابل مشاهده است. whois مختص یک سایت نیست و ابزارهای زیادی برای آن وجود دارد. کافی است همین واژه را در گوگل بنویسیم.
وب سایت uptime برای وضعیت سرور: با استفاده از این وب سایت میتوانیم یک مانیتورینگ ساده از پورتال سازمانی یا هر وب سایتی که داریم، داشته باشیم. ابن وب سایت همیشه دامنه هایی که به آن اعلام کرده ایم را بررسی و به محض اینکه قطعی در آن رخ دهد، از طریق ایمیل اطلاع رسانی میکند. البته وب سایتهای دیگری نیز برای انجام این کار وجود دارد.
دستور پینگ: این دستور که از طریق cmd ویندوز قابل اجرا میباشد، برای بررسی ip اختصاص داده شده به هاست میباشد.
وب سایت ایرنیک: وب سایت nic.ir مرجع ثبت تمام دامنههای ملی ایران با پسوند ir و زیرمجموعههای آن میباشد. برای تغییر dns ابتدا باید در این وب سایت لاگین و در بخش دامنههای من، کارگزارهای دامنه یا همان dns را عوض کنیم. دامنههای ir برخلاف دامنههای بین المللی ممکن است چند ساعت برای اعمال و تغییر در dnsها زمان بخواهد.
جمع بندی
یک هاست خوب از نیازهای اولیه هر سایت یا پورتال سازمانی است. هاست فضایی است که پورتال سازمانی برای همیشه در آن قرار خواهد داشت. از طرفی قصد داریم در وب سایت خود تولید محتوا و بازاریابی کنیم. بنابراین محتوای ارزشمندی را میخواهیم در آن درج کنیم. حال باید به این نکته توجه داشته باشیم که هیچوقت داشتههای ارزشمند خود را در فضای نامناسب و غیرایمن قرار ندهیم.
نیاز به مشاوره دارید؟ با ما تماس بگیرید.
تلفن تماس: 43585-021 واحد فروش پورتال سازمانی