عناوین اصلی این نوشته
- مقدمه
- اهداف سیستم پورتال
- امکانات سیستم پورتال
- قابلیت ها
- دسته بندی پورتال به افقی و عمودی
- چرا شرکت ها و سازمان ها باید از پورتال استفاده کنند؟
- مفهوم ماژول و ماژولار بودن پورتال
- توسعه پورتال در گذر زمان
- پورتال های مدرن، واکنشگرا و اصولی طراحی شده اند
- تفاوت پورتال و سیستم های مدیریت محتوا (cms) و وبلاگ
- جمع بندی
مقدمه
در این مقاله به موضوع پورتال و تفاوت آن با سیستم مدیریت محتوا (cms) و وبلاگ می پردازیم. اگر واژه پورتال (PORTAL) را به صورت لغوی معنی کنیم به معنای دریچه، درگاه و ... می باشد. واژه "پورتال" در فارسی به صورت "پرتال" هم نوشته می شود. اگر بخواهیم تعریف مختصر و مفیدی از پورتال داشته باشیم باید بگوئیم که پورتال یک سیستم تولید محتوای تحت وب قدرتمند می باشد که خدمات مورد نیاز کاربران خود را به نحو مفيدتر و موثرتري فراهم نماید. این افراد (کاربران پورتال) هر کجای دنیا که باشند می توانند از این پورتال تحت وب استفاده کنند. (مگر اینکه پورتال به صورت اینترانت راه اندازی شده باشد).
پورتال ها در حقيقت رابط هاي مبتنی بر وب هستند که با اتصال به منابع اطلاعاتی مختلف و دريافت اطلاعات، آنها را در يک چارچوب منسجم و ساخت يافته در اختيار کاربران قرار مي دهند. درسطح سازمانی، يك سيستم پورتال، اطلاعات مختلف اعم از مستندات و برنامه هاي كاربردي سازمان را به يك واسط مبتني بر وب مناسب تحت پوشش قرار مي‌دهد به گونه اي كه از طريق اين واسط تحت وب دستيابي توزيع شده به اطلاعات براي كاربراني كه خواهان اين اطلاعات هستند به سادگي و سرعت كافي امكان پذير باشد. سيستم پورتال ابزاري براي اطلاع رساني مناسب در قالب و طبقه بندي مناسب نيز هست.
حتما بخوانید: بازاریابی ایمیلی یا ایمیل مارکتینگ چیست؟
پورتال یک درگاه تحت وب می باشد که خدمات مدنظر آن سازمان را به صورت الکترونیک به کاربران خود ارائه می کند. گفتیم کاربران، این به مفهوم آن است که معمولاً در تمامی پورتال ها سیستم مدیریت کاربران وجود داشته و کاربران متفاوتی با نقش های متفاوت کاربری، مانند مدیر، نویسنده و کاربر معمولی وجود دارد.
اهداف سيستم پورتال
- هماهنگ سازی و مجتمع کردن خدمات و اطلاعات درون سازماني و برون سازماني
- ارتقاء ظرفيت جهت استفاده از اطلاعات و تکنولوژي اطلاعات در بين بخشها و شعبات
- ساده و موثر کردن ارائه خدمات دولتي درراستاي ايجاد دولت الکترونيکي
- ارتقاء کيفيت ارائه خدمات به عموم مردم
- ارتقاء کارايي و اطمينان
امكانات سيستم پورتال
- دسته بندی محتوا
- جستجو و نمایه گذاری روی اطلاعات
- مدیریت محتویات
- خصوصی سازی
- افزونگی بدون خرابی
- پشتیبانی امنیتی کافی
- ثبت وقایع و رخدادها
- امکان برقراری ارتباط با پست الکترونیک
- امکان ارتباط با تلن همراه (ارسال پیامک)
- امکان تولید فرم های الکترونیک و جریان های کاری
- امکان یکپارچه سازی اطلاعات
قابليت ها
- تغيير شکل و شمايل و رنگ سايت
- تغيير آرم و لوگوی سايت
- ايجاد، حذف و تغيير صفحات سايت به تعداد دلخواه
- ايجاد منوهای سايت به تعداد دلخواه
- تغيير، جابجايی و مديريت صفحات
- امکان اضافه کردن زبانهای مختلف
- امکان اضافه کردن،حذف، تغيير و مديريت ماژولها به سيستم
- امکان جابجا کردن ماژولها بين صفحات
- ثبت نام در سايت
- ورود و خروج به سيستم
- مديريت کاربران
- سطوح دسترسی
- مديريت محتوا (CMS)
- جستجوی هوشمند در تمامي قسمتهاي سايت
- امکان طراحی قالب های رابط کاربری هوشمند
- دارای راهنمای OnLine براي هر ماژول بطور مجزا
- دارای پنل مدیریت با قابلیت Drag & Drop
- دارای قابلیت Skinchooser
- دارای داشبورد مدیریتی
- امکان راه اندازی پورتال با پروتکل های امنیتی به روز (SSL)
دسته بندی پورتال به افقی و عمودی
طبق تعریف سایت ویکی پدیا، پورتال ها می توانند به دوسته عمودی و افقی تقسیم بندی شوند. پورتال‌های افقی، که قسمت‌های زیادی را پوشش می‌دهند، و پورتال‌های عمودی، که بر روی یک قسمت تمرکز دارند، هستند. به عبارت دیگر پرتال‌های افقی، به‌مانند یک سکو برای چندین شرکت در یک بخش تجاری یا یک نوع تولیدکننده یا توزیع‌کننده می‌باشند. در نتیجه پورتال عمودی یک نقطه ورودی خاص برای یک بازار یا صنعت خاص که گاهی اوقات به آن ورتال (Vortal) نیز می‌گویند، تعریف می‌شود. پورتال هایی که خدمات خاصی را ارائه می دهند به عنوان پورتال های عمودی در نظر گرفته می شوند. مانند پورتال بانک ها، وزارت خانه ها و ...
چرا شرکت ها و سازمان ها باید از پورتال استفاده کنند؟
طبق تعريف سازمان ملل از دولت الکترونيکي (E-Government)، که در آن روند ايجاد دولت الکترونيکي در پنج مرحله تعريف شده است که مرحله اول آن شامل ساخت وبگاه و مرحله دوم ساخت فرم های الکترونیکی می باشد. بنابراين نصب و راه اندازی يک پورتال تا فاز دوم از تحقق دولت الکترونيکي را در بردارد و محقق می نماید. صرف نظر از اینکه یک شرکت یا سازمان (اعم از دولتی و خصوصی) مراجعینی داشته باشد یا خیر، طبیعتاً خدمات و محصولاتی را ارائه خواهند داد. این خدمات و محصولات بهتر است به صورت آنلاین و با هزینه های کمتر ارائه گردد. حال بهترین ابزار برای ارائه خدمات و حتی محصولات به صورت آنلاین، پورتال می باشد. این موارد را می توان به صورت زیر بیان کرد:
- کاهش هزینه های اطلاع رسانی سازمان ها و شرکت ها
- دسترسی جامعه هدف بیشتر به اطلاعات به صورت 24 ساعته و همیشگی
- امکان درج مناقصه و فراخوان در پورتال به صورت آنلاین
- امکان دسترسی به داشبورد مدیریت جهت دریافت گزارش و مدیریت محتوا
- جمع آوری اطلاعات توسط جریان کاری و فرم ساز هوشمند به همراه آرشیو آنها
- جمع آوری اطلاعات توسط نظرسنجی و پرسشنامه
- استفاده از ساب پورتال (sub portal) جهت استفاده سازمان و شرکت های زیرمجموعه
- راه اندازی سیستم استخدام و گزینش و آزمون آنلاین جهت کاهش فرآیند حضوری کاربران
- فروش محصولات و خدمات و دریافت هزینه از کاربران به صورت آنلاین
- راه اندازی سیستم ثبت شکایات، انتقادات و پیشنهادات
- تولید محتوای آموزشی و استفاده از ابزارهای هوشمند ماژولار برای اخبار، مقالات، گالری تصاویر
مفهوم ماژول و ماژولار بودن پورتال
شاید واژه ماژول را زیاد شنیده باشیم. اما این مفهوم همه جا یک چیز را بیان نمی کند. پورتال ها بخش های مختلفی می توانند داشته باشند. این بخش ها یا داخل خود نرم افزار بوده و یا از طریق یک ماژول به نرم افزار اضافه می شود. پس ماژول ها در پورتال، صرفا شامل بخشی از نرم افزار می شوند که می توان آنها را به نرم افزار اضافه کرد.
پورتال شرکت نوآوران ارتباطات دوران (دورتال) دارای چند دسته کلی از ماژول ها به شرح ذیل می باشد:
- ماژول های عمومی (اين ماژول ها براي ارائه خدمات عمومي و مشترك در پورتالها در نظر گرفته شده اند.)
- ماژول های پیشرفته (اين ماژول ها بر اساس نيازهاي هر پورنال تعيين شده و همانند ماژولهاي عمومي به سيستم اضافه مي‌گردد).
- ماژول های حرفه ای (این ماژول ها برای نیازهای خاص تعریف شده و در صورت نیاز سازمان نصب خواهد شد).
حتما بخوانید: پورتال سازمانی، راهکاری هوشمند برای شهرداری ها و سازمان ها
همچنین می توان در گذر زمان از طریق برنامه نویسی، ماژول های جدیدی تولید و به نرم افزار اضافه کرد. برای مثال یک ماژول می تواند وضعیت آب و هوا را نشان دهد، ماژول دیگری می تواند برای ما یک گالری تصویر در پورتال درج کند، مواردی همچون آمار سایت، اسلایدر، مناقصه و فراخوان، اخبار و مقالات و ... نیز می توانند در قالب یک ماژول در نرم افزار قرار بگیرند.
توسعه پورتال در گذر زمان
شاید در سال های اخیر بخش عمده ای از خدمات کاربری به صورت آنلاین ارائه نمی شد، اما امروزه به دلیل گسترش فناوری اطلاعات و استفاده از دستگاه های هوشمند، استفاده بیشتری از اینترنت برای ارائه خدمات می شود. در این راستا، پورتال های سازمانی نیز گسترش یافته اند. برای مثال در سال های دور پورتال ها صرفا برای اطلاع رسانی و خدمات کوچک ارائه می شدند اما امروزه پورتال ها می توانند در یک سازمان و یا شرکت خصوصی یا دولتی، خدمات متنوعی (که در بالا به برخی از آنها اشاره شد)، را ارائه دهند. امروزه پورتال های مدرن دارای پایگاه داده قدرتمندی بوده و می توانند حجم اطلاعات بالایی را در خود ذخیره کنند. افزون بر این، پورتال های مدرن با رعایت اصول بهینه سازی و سئو (SEO) طراحی شده اند که این موضوع نیز اهمیت ویژه ای مخصوصا در رونق کسب و کارها دارد.
پورتال های مدرن، واکنشگرا و اصولی طراحی شده اند
یکی از تغییرات گسترده پورتال ها، هوشمندی رابط کاربری آنها و استفاده از تکنولوژی واکنشگرایی وب (Responsive Web Design) می باشد. در این نوع از طراحی ساختار لایه‌های سایت به صورت شناور طراحی می‌شود که باعث تنظیم عرض صفحه، سایز متن و ... در ابعاد مختلف می شود که این کار به صورت کاملا خودکار انجام می‌شود. پورتال های ریسپانسیو قابلیت نمایش در همه دستگاه های هوشمند را دارند و دیگر نیازی نیست شما برای هر گجت جدیدی که در بازار الکترونیک عرضه می گردد یک سایت طراحی کنید.نمایش آنها منحصر به نمایشگر های بزرگ و PC ها نمی باشد. این قابلیت موجب شده است که کاربران با سهولت بیشتری بتوانند از خدمات پورتال ها استفاده کنند.
تفاوت پورتال و سیستم های مدیریت محتوا (cms) و وبلاگ
پورتال ها اغلب یک نرم افزار جامع سازمانی هستند که شامل ماژول های نسبتا زیادی می شوند. این ماژول ها خدمات ارائه شده پورتال ها را کامل تر می کند. این روند موجب آن می شود که قابلیت استفاده از یک پورتال جامع سازمانی، بیشتر شود و سازمان ها و شرکت های بیشتری می توانند از آن استفاده کنند. سیستم های مدیریت محتوا (content management system) یا همان cms ها نیز دارای ماژول هستند و واژه ماژولار را برای آنها نیز می توان به کار برد. شاید بپرسید که اگر هر دو سیستم ماژولار هستند پس چه تفاوتی میان portal و cms می باشد؟ حقیقتا cms ها علی رغم ماژولار بودن، جامع نیستند. به بیان دیگر، cms ها صرفا برخی از ماژول ها را در خود داشته (و یا گاها ماژولی در ابتدا ندارند) و برای تکمیل آنها می بایست ماژول ها برنامه نویسی شده و یا خریداری شوند.
تقریبا همین روند برای وبلاگ ها نیز وجود دارد. اما وبلاگ ها امکانات کمتری داشته و نسبت به cms ها از قابلیت ها و امکانات ساده تری برخوردارند. اغلب آنها فضای هاست اختصاصی خود را نیز نداشته و خدمات آنها به صورت محدود ارائه می شود.
جمع بندی
همانطور که بیان شد پورتال یک ابزار هوشمند و ماژولار تحت وب می باشد که برای ارائه خدمات و خودکار سازی فرآیند ها در وب به کار می رود. استفاده از پورتال موجب می شود که شرکت ها و سازمان های دولتی و خصوصی بتوانند بخش قابل توجهی از فرآیند ها، استخدام ها، آزمون ها، فرم ها و ... را به صورت آنلاین انجام داده و در وقت و هزینه خود صرفه جویی کنند.
منبع: تحریریه دورتال